همان طور که می دانید برای مشخص نمودن هر کمانی از دایره مختصات ابتدا و انتها و مرکز آن کمان مورد نیاز است.این مختصات را می توان به دو صورت برای ماشین مشخص نمود.برای تفهیم بهتر این موضوع دو مثال برای مشخص نمودن کمانی از دایره یکی با داشتن مقادیر K,J,I و دیگری با داشتن مقدار R در ادامه آورده می شود.
مثال1
G03 X1 Y1 10 J-1
در این مثال با توجه به شکل زیر هرگاه مختصات ابتدای کمان X2,Y2 باشد و بخواهیم مختصات انتهای کمان X1,Y1 باشد و نیز مختصات مرکز این مکان X2,Y1 باشد باید مانند مثال بالا ابتدا کد G03 را وارد و سپس مختصات انتهای کمان را وارد نموده و پس از آن مختصات نسبی مرکز دایره ای را نسبت به نقطه ابتدای کمان وارد نمود.در این مثال مختصات نسبی مرکز کمان نسبت به نقطه ابتدای کمان به ترتیب برابر 0و-1 می باشند.بنابر این مقادیر متعلق به J,I به ترتیب برابر 0و-1 خواهند بود و لذا به صورت زیر نوشته می شود:
G03 X1 Y1 10 J-1
کمان به وجود آمده توسط ابزار کار با استفاده از کد G03
مثال2
G02 X2 Y1 R1
همانند مثال اول در این جا نیز هدف به وجود آوردن کمان مورد نظر در شکل بالا است.برای این منظور کافیست مختصات انتهای کمان و شعاع کمان مورد نظر را به همراه کد G03 آورد.
از آن جا که در این مثال مختصات انتهای کمانX1,Y1 و شعاع کمان برابر 1 است لذا این دستور به صورت ذکر شده در مثال آورده می شود.همانند کد G02 باید توجه داشت که در مواردی که از این دستور برای مشخص نمودن کمانی از دایره استفاده می شود و حداکثر کمانی که می توان مشخص نمود کمانی با زاویه مرکزی 90 درجه خواهد بود و یا به عبارت دیگر با این نوع دستور با مشخص نمودن شعاع دایره و مختصات انتهای کمان حداکثر می توان ربع دایره را مشخص کرد.
G04:زمان توقف ماشین
فرم کلی این کد به صورت زیر می باشد:
N- G17
این کد یک کد غیر مقید است و وظیفه آن توقف تمام حرکت های محور برای یک مدت زمان خاص می باشد.در طی زمان توقف حرکت های محوری اسپیندل هم چنان به حرکت دورانی خود با همان RPM اولیه ادامه خواهد داد.
این کد بیشتر در عملیات سوراخکاری و جاییکه صیقلی نمودن سوراخ ایجاد شده اهمیت دارد کاربرد دارد.مدت زمان توقف را باید برحسب ثانیه پس از حرف P در این دستور وارد نمود.
G10:تنظیم کردن سیستم به تنظیمات اولیه
برای تنظیم مقدار آفست ابزار
G17:فرم کلی این کد به صورت زیر می باشد:
N- G17
به کار بردن این کد صفحه XY را به عنوان صفحه اصلی عملیات ماشینکاری برای ماشین معرفی می کند.در تمامی ماشین های سه محوری دو نوع حرکت اصلی برای حرکت ابزار براده برداری وجود دارد.این دونوع حرکت عبارتند از حرکت افقی (درجهت X ویا در جهت Yیا در هر دو جهت)و حرکت عمودی (حرکت در جهت Z)این کد یک کد مقید است و در اکثر ماشین های CNC به صورت از قبل تعریف شده G17 فعال می باشد.
G18:فرم کلی این کد به صورت زیر می باشد:
N- G18
با به کار بردن این کد صفحه XZ به عنوان صفحه اصلی عملیات ماشین کاری برای ماشین CNC شناخته می شود.پس از استفاده از این دستور محور Y به عنوان محور ثانویه شناخته خواهد شد و حرکت در جهت Y عمود بر صفحه XZ خواهد بود.
باید توجه داشت که هرگاه بخواهیم با استفاده از این کد و با استفاده از کدهای G02 ویا G03 کمانی از دایره در وجه XZ قطعه کار به وجود آورید شعاع کمان مربوطه و مرکز کمان را دیگر نمی توانیم با حرف I,j مشخص نماییم بلکه برای این منظور باید از حرف K,I استفاده نمود.
در هنگام برنامه نویسی باید توجه داشت که هرگاه از این کد استفاده گردد محورهای اولیه و ثانویه برعکس می گردند و لذا کد G02 مبین براده برداری دایره ای در خلاف جهت حرکت عقربه های ساعت و کد G03 نشان دهنده براده برداری دایره ای در جهت حرکت عقربه های ساعت خواهد بود.
G19:تعیین صفحه YZ به عنوان صفحه اصلی
فرم کلی این کد به صورت زیر است:
N- G19
با به کار بردن این کد صفحه YZ به عنوان صفحه اصلی عملیات ماشین کاری در عملیات مربوط به براده برداری و ملاحظات به اصلاح قطر ابزار براده برداری برای ماشین فرز CNC شناخته می شود.
در این حالت محورXها به عنوان محور ثانویه شناخته می شود و در جهت عمود بر صفحه YZ عمل می نماید.
در این حالت باید توجه داشت که مختصات نسبی مرکز کمان و شعاع کمان را نمی توان با حروف I,J مشخص نمود بلکه باید برای این منظور از حروف K,J استفاده کرد.
در هنگام برنامه نویسی باید توجه داشت که در این حالت از آن جا که محورهای اولیه و ثانویه برعکس شده اند کد G02 در این حالت مبین براده برداری دایره ای در خلاف جهت حرکت عقربه های ساعت و کد G03 نشان دهنده براده برداری دایره ای در جهت حرکت عقربه های ساعت خواهد بود.
G20:انتخاب واحد اینچ به عنوان واحد مبنای محورهای مختصات
فرم کلی این کد به صورت زیر می باشد:
N- G20
با استفاده از این کد سیستم واحد تبدیل به سیستم اینچی می گردد.این کد یک کد مقید می باشد.
G21:انتخاب واحد میلیمتر به عنوان واحد مبنای محور مختصات
فرم کلی این کد به صورت زیر می باشد.
N- G21
با استفاده از این کد سیستم واحد ها تبدیل به سیستم متریک می گردد.تمامی این فواصل بر حسب میلیمتر اندازه گرفته می شود.این کد یک کد مقید می باشد.
G28:بازگشت اتوماتیک ابزار براده برداری به نقطه مرجع
فرم کلی این کد به صورت زیر می باشد:
N- G28
یا
N- G28 X- Y- Z-
استفاده از این کد مقدمه ای برای تعویض ابزار براده برداری می باشد.با استفاده از این کد ابتدا ابزار براده برداری به نقطه مرجع از پیش تعیین شده ای بازگشت می نماید و پس از آن با استفاده از کدهای دیگر می توان ابزار براده برداری را به صورت اتوماتیک یا دستی تعویض نمود.هرگاه بخواهیم در مراجعه به نقطه مرجع از پیش تعیین شده ابزار براده برداری از نقطه میانی دیگری IP نیز عبور نماید آنگاه از فرم
N- G28 X- Y- Z-
استفاده می کنیم و مشخصات X,Y,Z نقطه میانی را در این دستور وارد می نماییم.این کد یک کد غیرمقید است.
ابزار براده برداری از نقطه شروع به نقطه میانی و سپس به نقطه مرجع حرکت می کند.
G29:بازگشت اتوماتیک ابزار براده برداری از نقطه مرجع به نقطه قبلی
فرم کلی این کد به صورت زیر می باشد:
N- G29
N- G29 X- Y- Z-
برای بازگشت اتوماتیک ابزار براده برداری از نقطه مرجع به نقطه قبلی از این کد استفاده می شود.این کد بلافاصله بعد از کد G28 و پس از تعویض ابزار براده برداری و انتخاب سرعت دورانی مناسب برای اسپیندل استفاده می گردد.هر گاه بخواهیم در مراجعه از نقطه مرجع به نقطه قبلی ابزار براده از نقطه دیگری نیز عبور نماید باید از فرم
N- G29 X- Y- Z-
استفاده شود.در این حالت باید مختصات X,Y,Z مربوط به نقطه میانی را در این دستور وارد نمود.شکل زیر نشان دهنده حالتی است که ابزار براده برداری از نقطه مرجع و پس از گذشتن از نقطه میانی به نقطه ابتدایی بازگشت می نماید.این یک کد غیر مقید است.
ابزار براده برداری از نقطه مرجع شروع به حرکت می نماید و پس از گذشتن از نقطه میانی به نقطه ابتدایی می رسد.
G40:لغو کننده فرامین تصحیح فاصله ابزار براده برداری
فرم کلی این کد به صورت زیر می باشد:
N- G40
این کد تمامی تصحیحات مربوط به فاصله ابزار براده برداری نسبت به قطعه کار را لغو می نماید.لازم به ذکر است که در طول برنامه نویسی CNC هرگاه از تصحیحات ابزار براده برداری استفاده نگردد مختصاتی که برای حرکت ابزار به آن مختصات در طول برنامه آورده می شود مکان هایی هستند که مرکز ابزار براده برداری در آن مختصات قرار می گیرد.لذا ممکن است براده برداری های ناخواسته ای(بنا به قطرابزار براده برداری) انجام گیرد.برای مثال با توجه به شکل زیر هرگاه ابزار براده برداری بخواهد از نقطه (X0,Y0) به نقطه ((X4,Y0 حرکت کندمقدار براده برداری ناخواسته(به اندازه شعاع ابزار براده برداری) نیز انجام می گیرد.
